Өнөөдөр манай нийгмийн бүхий л салбарт “хяналт, шалгалт”, “үнэлгээ дүгнэлт” байсаар байгаа. Түүнийгээ улам бүр чанартай болгохыг ч хичээсээр байгаа. Тухайлбал, “...
“Боловсрол” гэхлээр хүмүүс ихэвчлэн “хүний эзэмшсэн мэдлэг, чадвар” гэж ойлгодог, жаахан гүнзгий боддог зарим нь дээр нь “хүний хөгжил, төлөвшил”-ийг багтааж ойлгоно. Гэхдээ, “боловсролын салбар” гэхлээр “боловсрол олгодог сургууль, багш нар”-ыг боддог. “Боловсролын чанар” гэхлээр “сурагчдын сурлагын чанар”-ыг ойлгож, “боловсролын чанар муу байна” гэвэл, “багш нар хүүхдүүдийг муу сургаж байгаа юм байна” гэсэн гэж үзээд “боловсролын шинэчлэл” гэхлээр “багш нарын ажлыг л шинэчлэх хэрэгтэй юм” гэсэн утгатай санаа буудаг. Тэгээд шинэчлэгдсэнийх нь үр дүнг “хүүхдүүдийн дүн сайжрахаас харна” гэвэл, ...
Монгол ардын зүйр цэцэн үгс: Хүн
Авах идэхэд шунагч өнгөч зусарч хүн
Сүүлгүйгээс биш нохойтой адил
Муу явахад нөхөр олон
Сайн явахад садан олон
Архичин хүн галзуу хүн адил
Муу хүнд хойтон жил олон
Залхуу хүнд маргааш өдөр олон
Хүн болох багаасаа
Хүлэг болох унаганаасаа
Хүн хүндээ
Хүлэг эрчиндээ
Хувьтай хүн
Хур борооноор
Хүн хоолоор
Хүлэг өвсөөр
Хүн хувцсаар
Мал хүчээр
Хүн хэлээр
Мал хөлөөр
Хүний хэрээр
Хүрээний тангаар
Хүнийг аргаар
Хүлгийг уургаар
Хуурамч хүн
Хуулиас аймтгай
Ойгүй хүнд хэлсэн байсан хоёр адил
Ёроолгүй саванд хийсэн байса...
(1921-1940 ОН)
1921 онд Монголд нийгмийн өргөн олон давхаргыг бүхэлд нь хамарсан ардын ардчилсан хувьсгал өрнөж, үр дүнд хүрсэнээр хөгжлийн цоо шинэ зам дээр гарч ирлээ. Хувьсгалын үр дүнд шинэ засгийн газар байгуулагдаж, нийгэм-эдийн засаг, улс төр-оюун санааны цоо шинэ зорилтууд дэвшүүлэн тавьсаны дотор шинэ цагийн боловсролын байгууллага байгуулж, хүн амын өргөн давхаргаас сонгон суралцуулах зорилт хамгийн эхний зорилтуудын нэг болсон байна.
Тухайлбал, Ардын хувьсгал ялсаны дараахан Засгийн газрын хурлаар яригдсан нэг ас...
1. I need…. “Надад …хэрэгтэй” гэж хэлэхдээ
I need a new car. Надад шинэ машин хэрэгтэй.
I need a vacation. Надад амралт хэрэгтэй.
I need some advice. Надад зөвлөгөө хэрэгтэй.
I need a haircut. Би үсээ засуулах хэрэгтэй.
2. I hope…. “Би .. бодож байна” гэж хэлэхдээ
I hope it snows. Одоо цас орох байхаа (Би цас ороосой гэж хүсэж байна.)
I hope it’s OK with you. Чамд таалагдах байхаа
I hope you can make it. Чамайг чадна гэж бодож байна.
I hope my plane leaves on time. Миний нисэх онгоц цагтаа явах байхаа.
3. Can I…? “…. “би … болох уу” “… туслах уу” гэж хэлэхдээ
Can I help you? Би таньд туслах у...
Албан захидал бичих бол доорх загварыг ашиглаад үзээрэй. Англи хэлээр бичих бяцхан хичээл боловч энэ загвар нь захидал бичих олон улсын стандарт гэж хэлж болох байх.
Албан буюу бизнес захидал бичиж сурах нь тийм ч хэцүү биш. Стандарт үг хэллэгүүдийг хэрэглэх болон агуулга бүтэц нь дутуу биш байх нь чухал байдаг. Ихэнх захидалд байдаг үг хэллэгүүдээс ерөнхийлөн дараах байдлаар танилцуулья. Эдгээр үг хэллэгүүд нь захидалын үндсэн бүтэц болж агуулгыг бүрэн дүүрэн гаргахад туслах болно.
Эхлэл хэсэг:
Dear Personnel Director, Хүндэт Боловсон хүчний дарга танаа,
Dear Sir or Madam: Хүндэт ноён ...
“Малын заяа гомдчихно” гэж монгол ардын хориг үг байдаг. Одоо ч тэр үг бараг мартагдаад “Хүний заяа гомдоох” цөвийн цаг руу өнгийсөн бололтой. Юун малын заяа гомдоохгүй байх тухай бодох нь бүү хэл хүний заяаг юман чинээ бодохоо больсон “хүний хөг” олширсоор байна. “Заяа нь хаясан амьтан” гэж бараг л хараахаас наахнуур муу үг байдаг байлаа. Гэтэл одоо “заяа нь хаясан хүн” гэмээр этгээдүүд олширч захаас аван, замаас үргэлж болохдоо тулаад байна. Чухам үүнд гол буруутан нь мал дээр түүний эзэн, хүн дээр бол хувь заяандаа эзэн болж чадахгүйн хувьд хүн өөрөө л байж таарна. Хүн хүний хувь заяанаас у...
XVIII зууны үед Өвөрмонголын Баарин хошууны түүхч Раашпунцагийн зохиосон Болор эрх гэдэг олон боть түүхэнд монголын есөн өрлөгтэй архины гэм хорын тухай цэд булаалдаж ялсан өнчин хүүгийн шастир гэдэг зохиолын тухай урьд өмнө мэдэгдээгүй шинэ сонин мэдээ байхыг 1956 онд миний бие ажиж мэдсэн боловч одоо болтол олны сонорт хүргэж чадаагүй билээ. Раашпунцаг, тэр өнчин хүүгийн шастирыг цагаагчин хонин (1211) жилийн зуны тэргүүн сард Хэрлэн мөрөнд зохиосон гэж шууд заажээ.
Бас өнчин хүүд "Монгол-бух” гэж нэр өгсөн хэмээн Раашпунцаг бичжээ. Үүнийг монголч эрдэмтэн Мостайр 1959 онд ажиж тэмдэглэсэн ...